Nowotwory kości i kręgosłupa. Kiedy podejrzewać chorobę i jak wygląda leczenie?

Nowotwory kości i kręgosłupa to temat, który stosunkowo rzadko pojawia się w debacie publicznej. Choć nie należą do najczęstszych schorzeń onkologicznych, ich rozpoznanie i leczenie stanowią ogromne wyzwanie zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy.

O tym, czym zajmuje się onkologia ortopedyczna, jakie objawy powinny wzbudzić niepokój oraz jak wygląda diagnostyka i terapia tych chorób, opowiada lek. Daniel Płomiński, ortopeda-traumatolog, chirurg kręgosłupa z Centrum Medycznego Ortho-Plus w Krakowie.

Czym jest onkologia ortopedyczna

– Onkologia ortopedyczna to dział ortopedii zajmujący się pierwotnymi i przerzutowymi chorobami nowotworowymi układu kostno-stawowego i kręgosłupa. Zajmuje się zarówno guzami pierwotnymi, czyli wywodzącymi się bezpośrednio z tkanki kostnej, jak i zmianami przerzutowymi, które w kościach pojawiają się wtórnie – wyjaśnia lek. Daniel Płomiński.
Do nowotworów pierwotnych zalicza się np. mięsaki. Nowotwory pierwotne mogą być zarówno złośliwe, jak i łagodne, a ich występowanie zależy m.in. od wieku pacjenta i lokalizacji w obrębie kości czy kręgosłupa. Są one rzadkie, szczególnie u dorosłych, częściej występują u dzieci i młodzieży. Znacznie częściej lekarze spotykają się ze zmianami przerzutowymi. Jak podkreśla ekspert, są one nawet dziesięciokrotnie częstsze niż pierwotne nowotwory kości.

Objawy, które nie zawsze są jednoznaczne

Największym problemem w rozpoznaniu chorób nowotworowych kości i kręgosłupa jest to, że objawy bywają niespecyficzne. Pacjenci najczęściej skarżą się na bóle kostne lub kręgosłupa, które łatwo przypisać schorzeniom zwyrodnieniowym czy rwie kulszowej.

– Zdarza się, że pacjent leczony jest z powodu zwyrodnienia, choć w rzeczywistości ma przerzut nowotworowy w kręgosłupie. Często to właśnie ortopeda, a szczególnie chirurg kręgosłupa, jako pierwszy wykrywa chorobę onkologiczną – podkreśla lek. Daniel Płomiński.
Oprócz bólu ważnymi sygnałami ostrzegawczymi mogą być także utrata masy ciała w krótkim czasie, przewlekłe zmęczenie, stany podgorączkowe czy nieprawidłowe wyniki badań laboratoryjnych. Właśnie dlatego, jeśli objawy są nietypowe i nie ustępują pomimo leczenia, lekarz powinien wziąć pod uwagę możliwość choroby nowotworowej.

Etapy diagnostyki

Podstawą diagnostyki są badania obrazowe, takie jak zdjęcie rentgenowskie, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. W przypadku podejrzenia guza wykonuje się biopsję, która pozwala określić rodzaj nowotworu i jego typ genetyczny.

– Biopsja jest niezwykle ważna, bo umożliwia wdrożenie leczenia celowanego, które w wielu przypadkach stanowi podstawę terapii onkologicznej – zaznacza specjalista z Ortho-Plus.

Metody leczenia

Leczenie nowotworów kości i kręgosłupa w dużej mierze opiera się na chirurgii. Guzy usuwa się w całości, często z marginesem zdrowej tkanki, czyli tzw. resekcją en bloc. W miejsce usuniętego fragmentu kości można wprowadzić specjalne protezy, przywracające pacjentowi sprawność.

– Samo usunięcie fragmentu kości nie jest dla chirurga procedurą wyjątkowo trudną. Najważniejsze jest jednak prawidłowe i szybkie rozpoznanie. Niestety wielu pacjentów trafia do nas dopiero w zaawansowanym stadium, kiedy możliwości terapeutyczne są ograniczone – mówi lek. Daniel Płomiński.
Rodzaj leczenia zależy także od wieku pacjenta. U dzieci i młodzieży dominują nowotwory pierwotne, które leczy się przede wszystkim operacyjnie, a następnie uzupełnia terapią systemową. U dorosłych częściej występują zmiany przerzutowe, dlatego najważniejsze jest odnalezienie ogniska pierwotnego i wdrożenie leczenia systemowego, obejmującego chemioterapię, radioterapię czy nowoczesne leczenie celowane.

Współpraca wielu specjalistów

Onkologia ortopedyczna jest dziedziną wymagającą współdziałania wielu ekspertów.

– To nigdy nie jest praca jednego lekarza. W leczeniu biorą udział onkolodzy, radioterapeuci, radiolodzy, hematolodzy, a ogromną rolę pełnią także rehabilitanci i pielęgniarki. Tylko takie podejście daje realną szansę pacjentowi – zaznacza lek. Daniel Płomiński.
Niestety, wielu chorych zgłasza się dopiero w bardzo zaawansowanym stadium. W takich przypadkach możliwości leczenia radykalnego są ograniczone i z reguły pozostaje już tylko leczenie paliatywne.

– Na szczęście postęp medycyny sprawia, że nawet u pacjentów z bardzo zaawansowaną chorobą coraz częściej wykonujemy operacje, które pozwalają przedłużyć życie o rok czy dwa. To ogromna wartość dla pacjentów i ich rodzin – dodaje ekspert.

Szybka diagnostyka – klucz do sukcesu

Nowotwory kości i kręgosłupa często rozwijają się skrycie, a objawy pojawiają się dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Z tego względu czujność diagnostyczna ma kluczowe znaczenie.

– Podstawą sukcesu jest wczesne wykrycie choroby, szybkie wdrożenie leczenia i prowadzenie pacjenta przez zespół multidyscyplinarny. To elementy, które realnie mogą przełożyć się na wydłużenie życia chorych – podsumowuje lek. Daniel Płomiński z Centrum Medycznego Ortho-Plus.

/źródło - /